Na uzvišenju samo nekoliko kilometara od Novog Pazara nalazi se najstariji spomenik crkvene arhitektire u Srbiji, posvećen Svetim apostolima Petru i Pavlu. Pretpostavlja se da je ova crkva izgrađena u IX veku na temeljima još starije bogomolje koja je tu postojala još u VI veku.
“Ovde su kršteni sinovi Nemanjića, Vukan, Nemanja i Rastko. Stefan Nemanja ovde je održao dva državna sabora od kojih je posebno značajan onaj iz 1196. godine kada se odrekao prestola. U ovoj crkvi se zamonašio, i odavde je otišao prvo u Studenicu a zatim i na Svetu goru. U ovoj staroj bogomolji koja odoleva vekovima, zaista su ispisane neke od najbitnijih stranica srpske istorije”, rekao je za RINU protojerej stavrofor, starešina Petrove crkve u Rasu Tomislav Milenković.
Crkva Svetih apostola Petra i Pavla u Rasujedna je od retkih sagrađena u tom periodu, a da ima kružnu osnovu. Unutar zidina nalaze se izuzetno važne srednnjovekovne freke i živopis u u četiri sloja. Zbog svoje veličanstvene arhitektre upisana je na UNESCO listu svetske baštine, a u Srbiji je pod strogom zaštitom.
“Ova crkva bila je sedište raških episkopa, a kasnije i raških mitropolitama koji su odavde stolovali. Okružena je pravoslavnim grobljem, a nadgrobni spomenici predstavljaju najubedljivije svedočanstvo o životu i delovanju ljudi u prošlosti. Tokom godine ovu svetinju obiđe veliki broj vernika, ali i turističke grupe iz inostranstva. Jako je važno da i naš narod zna svoju prošlost, jer samo tako može da ima i dobru budućnost”, kaže Milenković.
Na lokalitetu gde se nalazi crkva rađena su brojna arheološka istraživanja. Pronađen je zid iz doba Nemanjića, a ovde su na najbolji i najreprezentativniji način predstavljeni spomenici Studeničke škole. Tokom iskpovanja u nepsorednoj blizini Petrove crkve polovnom prošlog veka otkriveno je i veliko blago poznato kao „novopazarski nalaz“. Pretpostavlja se da je reč o jednom grobu, pri čemu je uz pokojnika bilo sahranjeno i sve njegovo bogatstvo.
